Structurele schending verschoningsrecht door Openbaar Ministerie bij inbeslagname e-mails

3 mei 2023

Gisteren wees het gerechtshof Den Bosch tussenarrest in het hoger beroep in het kort geding tussen advocaten van Stibbe (“Doorenbos c.s.”) en de Staat der Nederlanden. Onderwerp van dit kort geding is de werkwijze van het OM en de FIOD bij het op grond van de artikelen 126ng/ug Sv bij (e-mail)providers vorderen van e-mail(s) en de in dat kader inbeslaggenomen (potentiële) vertrouwelijke correspondentie tussen advocaten en hun cliënten. De NVSA heeft zich in eerste aanleg bij de advocaten van Stibbe aangesloten en het belang van eerbiediging van het verschoningsrecht benadrukt (lees daarover hier meer).  

Het Hof stelt (net als de rechtbank) vast dat het OM het verschoningsrecht van Doorenbos c.s. meermaals en structureel heeft geschonden. Dat niet alleen, het Hof oordeelt ook dat de werkwijze die het OM hanteert bij inbeslaggenomen (potentiële) vertrouwelijke correspondentie tussen advocaten en hun cliënten niet aansluit bij de overige regelgeving en jurisprudentie omtrent het verschoningsrecht en onvoldoende waarborgen biedt om te voorkomen dat het verschoningsrecht in gedrang komt.

Het Hof zal mede omdat het hier gaat om een fundamenteel rechtsbeginsel prejudiciële vragen stellen aan de Hoge Raad over de te hanteren werkwijze. In afwachting van de beantwoording van die vragen treft het Hof een voorlopige maatregel. Met deze voorlopige maatregel dient het OM de selectie/filtering van gegevens die zijn verkregen met de opsporingsbevoegdheid van artikel 126ng/ug Sv aan de rechter-commissaris over te laten. De rechter-commissaris dient vervolgens in voorkomende gevallen de gegevens ter beoordeling aan de betrokken advocaat voor te leggen.

Met deze uitspraak is wederom op ondubbelzinnige wijze benadrukt dat het OM het verschoningsrecht dient te respecteren. Daarnaast wordt met de getroffen voorlopige maatregel voorkomen dat het verschoningsrecht van een advocaat onnodig wordt geschonden. Het bestuur van de NVJSA zal verdere ontwikkelingen uiteraard op de voet blijven volgen.