NVSA stelt Anker & Ankerprijs in; Michiel van Nispen (SP) eerste winnaar

Per 1 januari 2022 hebben de bekende advocaten Wim en Hans Anker na ruim 40 jaar strafrechtadvocatuur de toga verwisseld voor een welverdiend pensioen. Gedurende deze jaren hebben zij veel betekend voor de strafrechtadvocatuur: binnen de advocatuur leverden zij onvermoeibaar hun bijdrage aan – onder andere – kwaliteitsverbetering van rechtsbijstand aan verdachten, terwijl zij buiten de advocatuur zowel in de media als meer op de achtergrond een niet aflatende inzet lieten zien om het belang van die bijstand aan het grotere publiek te verkopen. Geliefd bij velen en gerespecteerd door iedereen hebben zij ontegenzeglijk een enorme bijdrage geleverd aan een goed functionerende rechtsstaat en aan het aan de man brengen van het belang van een sterke strafrechtadvocatuur. De strafrechtadvocatuur in zijn algemeenheid en de NVSA in het bijzonder is hen daarvoor zeer erkentelijk. 

Als eerbetoon aan de gebroeders Anker heeft het bestuur van de NVSA besloten om een tweejaarlijkse naar hen vernoemde prijs in het leven te roepen, de NVSA Anker & Anker prijs. Doel van de prijs is het belang van de rechtsstaat en een goed functionerende strafrechtadvocatuur te onderstrepen. De winnaar van de prijs moet op deze aspecten een buitengewone inzet hebben getoond, zo niet hebben uitgeblonken.

Het bestuur van de NVSA is vereerd om bekend te maken dat de eerste editie van de prijs is gewonnen door SP-kamerlid Michiel van Nispen. Hij heeft – los van electoraal gewin – tegen de politieke stroom in geroeid en hij heeft in de afgelopen jaren met een aanhoudende en deskundige inzet en ook met succes het belang van de rechtsstaat in zijn algemeenheid en het belang van een sterke advocatuur in het bijzonder voortdurend aan de man gebracht. De NVSA is van mening dat dit bijzondere waardering verdient, reden waarom hij de eerste prijswinnaar is.

Onze nieuwe voorzitter Dennis Wolters heeft vandaag tijdens ons tweejaarlijkse congres de prijs aan Michiel van Nispen uitgereikt. De speech die hij hierbij uitsprak, treft u hieronder aan.

“Het is volgens de NVSA in het belang van de rechtsstaat dat de rol van de sociaal advocatuur in de rechtspleging wordt gewaardeerd en gegarandeerd. Een strafrechtadvocaat is in het leeuwendeel van de gevallen ook een sociaal advocaat, want afhankelijk van een bescheiden toevoegingsvergoeding. Strafrechtadvocaten kiezen dit vak dan ook niet om er rijk van te worden, maar doorgaans uit idealisme. Zij staan cliënten bij tegen een machtige overheid om ervoor te zorgen dat iedereen in onze rechtstaat een eerlijk proces krijgt. Een goed functionerende rechtstaat kan dan ook alleen maar bestaan bij de gratie van een goed functionerende strafrechtadvocatuur.

Het leek het bestuur van onze vereniging een goed idee om deze gedachte tweejaarlijks onder de aandacht te houden door het instellen van een prijs; De NVSA Anker & Anker prijs voor personen of instellingen die zich op een bijzondere wijze hebben ingezet voor de strafrechtadvocatuur en daarmee ook de rechtstaat. Het leek ons logisch om deze prijs te vernoemen naar Hans & Willem Anker, twee markante advocaten met een scherp juridisch brein, een hart dat zich op de juiste plaats bevindt en een groot gevoel voor humor en relativeringsvermogen. Het is mij een bijzonder voorrecht dat ik deze prijs, een prachtig beeld dat is gemaakt door Diana Timmer, voor de eerste keer mag uitreiken.  

SP-Kamerlid Michiel van Nispen heeft gedurende meer dan 8 jaar, een zeer grote, zo niet essentiële bijdrage geleverd aan het behouden en verbeteren van de rechtstaat. In dat verband mag niet onvermeld mag blijven dat Van Nispen ook door het stellen van een welhaast eindeloze lijst (kritische) vragen en de indiening van talloze wetsvoorstellen en amendementen, niet alleen rechtzoekenden, maar ook de sociale advocatuur een zeer grote dienst heeft bewezen.

Dat bijvoorbeeld het korten op de vergoedingen van een sociaal-advocaat zelfs als een vorm van procestactiek werd gezien, was iets wat wij niet durfden te vermoeden. Ik citeer echter onze voormalig staatssecretaris van veiligheid en justitie Fred Teeven uit een interview in mei 2017 in de Groene Amsterdammer.

‘Als je aan een advocaat niet al te veel tijd geeft om aan een verdachte te besteden, dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging’

Teeven doelde daarbij op de bezuinigingen op de advocatuur waarop hij zich sinds 2012 had toegelegd, omdat verdere verstrenging/versobering van het straf– en het strafprocesrecht er op dat moment niet meer in zat. Door deze bezuinigingen zou hetzelfde resultaat worden bereikt.

Het bestuur van de NVSA reageerde destijds, net als vele beroepsgenoten, met verbijstering.

Michiel van Nispen, woordvoerder Justitie voor de SP in de Tweede Kamer, sprak er schande van. Volgens Van Nispen raakte deze uitspraak van Teeven het fundament van de rechtsstaat, te weten dat iedereen toegang heeft tot het recht en kan rekenen op een eerlijk proces met een fatsoenlijke verdediging. En dat ongeacht de financiële situatie van de rechtzoekende.

Mede dankzij de niet-aflatende inspanningen van Van Nispen werd het voorstel van de regering om 85 miljoen euro om te bezuinigen op de rechtsbijstand terug gebracht tot “slechts” 26 miljoen euro. Deze bezuinigingen kwamen overigens wel terecht bij de strafrechtadvocatuur. Advocaten kregen dus minder vergoeding om verdachten bij te staan in strafzaken en hun verdediging te voeren. 

Het was Van Nispen volstrekt helder dat als gevolg van dergelijke bezuinigingen de kwaliteit van de rechtsbijstand onder druk stond. Hij heeft zich om die reden onder meer ingezet voor een hogere uurvergoeding voor onder anderen strafrechtadvocaten. Ik citeer hem:

“De toegang tot het recht is het fundament van onze rechtsstaat, maar staat ernstig onder druk. Dat moet echt beter want iedereen heeft recht op rechtvaardigheid.”

Dat blijkt onder meer uit het feit dat hij begin 2019 de initiatiefnemer van een enquêteonder sociaal advocaten was, “De staat van de sociale advocatuur”. Dit naar aanleiding van de door toenmalig Minister Dekker aangekondigde stelselherziening rechtsbijstand.Mede de resultaten van deze enquête hebben ertoe geleid dat minister Dekker extra geld uittrok voor de sociaal advocatuur. Er kwam een noodfonds: twee jaar achter elkaar kwam een bedrag ad 36,5 miljoen euro beschikbaar om het uurtarief van sociaal advocaten te verhogen.

Verder heeft Van Nispen zich ingezet de al in 2017 door de commissie Van der Meer vastgestelde scheefgroei in de puntentoekenning ongedaan te maken in de vorm van een hogere vergoeding voor zaken waarin sociaal advocaten bijstand verlenen.

Dit is maar één van de vele voorbeelden waarin Michiel van Nispen tegen kennelijke maatschappelijke en politieke populaire gevoelens is ingegaan en zijn rug heeft recht gehouden. En dat terwijl tegen de stroom in roeien doorgaans geen electoraal gewin oplevert; dat maakt een en ander nog bewonderenswaardiger. Het beknibbelen op de rechtstaat is het in gevaar brengen van onze zo zorgvuldig en met offers tot stand gebrachte beschaving. Rechtvaardigheid, tussen burgers onderling of tussen burgers en overheden is een voorwaarde voor vreedzaam samenleven. Door daarvoor te blijven strijden, ook tegen ondoordacht populisme in, is een vorm van heldendom.

Daarom ben ik vereerd en gelukkig namens de Nederlandse Verenging voor Strafrechtadvocaten voor de eerste de NVSA Anker & Ankerprijs uit te mogen reiken aan:

Michiel van Nispen, Tweede Kamerlid en woordvoerder Justitie voor de SP in de Tweede Kamer”